Fructaan noodzakelijk voor de groei
Onder invloed van zonlicht vindt in de grasplant ‘fotosynthese’ plaats, een proces waarbij fructaan, een soort suiker, wordt gemaakt. Dit fructaan is een beruchte veroorzaker van de zo gevreesde hoefbevangenheid.
Fructaan wordt door de plant gebruikt voor de groei, maar een goede groei is van nog meer factoren afhankelijk:
- temperatuur
- water
- voedingsstoffen
Het fructaangehalte in gras is van moment tot moment sterk wisselend en kan binnen enkele uren drastisch veranderen. Bij koud, zonnig weer ligt de waarde vele malen hoger dan op warme, bewolkte of regenachtige dagen. De hoogste fructaanconcentraties zijn bij zonnig vriesweer te verwachten, wanneer de temperatuur ’s nachts onder de 5°C is gekomen, wanneer de weide niet bemest is (gebrek aan voedingsstoffen) of wanneer het extreem droog is (gebrek aan water). Ook de grassoort is een bepalende factor voor de hoeveelheid fructaan die in de plant wordt opgeslagen (kijk bij grassoorten voor meer informatie over de fructaanconcentraties in de verschillende grassen die toegepast worden in paardenweides).
Fructaan beschermt de plant ook tegen vorstschade, het is dus een natuurlijk antivries. Vandaar dat het fructaangehalte in de grasplant oploopt zodra de temperatuur beneden 5°C daalt.
Fructaan en hoefbevangenheid
Waarom kan fructaan zo gevaarlijk zijn voor paarden? Fructaan wordt maar gedeeltelijk opgenomen door de dunne darm van het paard. Zo komen er veel suikers terecht in de blinde en dikke darm, wat leidt tot een verstoring van de normale bacteriehuishouding in de darmen. Hierdoor ontstaan gifstoffen, die uiteindelijk in de bloedbaan komen en hoefbevangenheid kunnen veroorzaken.
Vooral in het vroege voorjaar (maar ook in het najaar) komt het nogal eens voor dat bijna alle groeifactoren (zon, water, voedingsstoffen) in voldoende mate aanwezig zijn, maar dat de temperatuur laag is. Het is te koud voor de grasplant om te groeien, dus het fructaan wordt niet verbruikt maar blijft in hoge concentratie aanwezig in de plant. In deze omstandigheden bestaat er een groot risico op het ontstaan van hoefbevangenheid.
Vaak wordt gedacht dat het goed is om paarden die neigen tot hoefbevangenheid op een kort afgegraasde weide te zetten, maar juist de korte grasstoppels zijn fructaanopslagplaatsen. In een dergelijke weide kunnen paarden meer suikers binnenkrijgen dan op een ‘vette’ wei. Hoe langer het gras, des te lager de relatieve fructaanconcentratie in de grasplant is. Ook het niet bemesten van de wei is geen goede maatregel; door het tekort aan voedingsstoffen zal het gras immers slecht groeien waardoor het in de plant aanwezige fructaan niet wordt verbruikt maar opgeslagen blijft. De weide kan het beste bemest worden met gecomposteerde organische mest.
Lang gras heeft een lagere fructaanconcentratie en is daardoor veiliger m.b.t. hoefbevangenheid dan zeer kort afgegraasd gras
Welk weertype is gevaarlijk?
De onderstaande tabel geeft een overzicht van de relatie tussen weersomstandigheden en de fructaanconcentratie in het gras. Bedenk dat in gras dat een tekort heeft aan water en/of voedingsstoffen het fructaangehalte permanent hoger kan zijn!
| Weertype | Stofwisseling plant | Risico op hoefbevangenheid |
| Bewolkt vriesweer (winter) | Geen groei, geen fotosynthese, gemiddelde fructaanaccumulatie | Gemiddeld |
| Zonnig vriesweer (winter) | Geen groei, veel fotosynthese, veel fructaanaccumulatie | Extreem hoog |
| Nachtvorst, overdag kouder dan 15°C, zonnig (voorjaar, najaar) | Lage groei, veel fotosynthese, veel fructaanaccumulatie | 's Ochtends extreem hoog, daarna afnemend naar hoog |
| 's Nachts en overdag 5 - 15°C, zonnig (voorjaar, najaar) | Lage groei, veel fotosynthese, veel fructaanaccumulatie | 's Ochtends laag, daarna toenemend naar hoog |
| 's Nachts en overdag warmer dan 15°C, zonnig (zomer) | Veel groei, veel fotosynthese, weinig fructaanaccumulatie | 's Ochtends laag, daarna iets toenemend |
| 's Nachts en overdag warmer dan 15°C, bewolkt (zomer) | Veel groei, weinig fotosynthese, geen fructaanaccumulatie | Laag |
Fructaan-index
Heb je een paard dat gevoelig is voor hoefbevangenheid? Raadpleeg dan dagelijks voor een up-to-date advies m.b.t. weidegang de Fructaan-index (zie ook de linker zijbalk). Deze Fructaan-index is ontwikkeld door Paard Natuurlijk en wordt voortdurend bijgewerkt aan de hand van de actuele weersinformatie.
Terug naar vorige pagina
Heb je vragen, opmerkingen, tips of ervaringen m.b.t. dit onderwerp? |
